De laatste afvaart, een waardig afscheid met het urnbootje

Rina vindt na het overlijden van haar man opnieuw geluk in de liefde. Ze kent haar nieuwe echtgenoot Mario al jaren en heeft ook zijn te vroeg overleden vrouw Marijke goed gekend. Binnen een jaar na het huwelijk slaat het noodlot opnieuw toe voor Rina. Mario wordt ziek en komt te overlijden. In zijn laatste levensfase belooft ze aan Mario zijn as samen met die van Marijke te verstrooien bij hun vertrouwde plekje aan het water.

Liefdevol
Rina komt in de krant een artikel tegen over het urnbootje en weet meteen dat dit dé manier is om eer te doen aan Mario en Marijke. Op hun trouwdag in februari komen drie families samen om de as van Mario en Marijke te verstrooien op de Mark bij Breda. Op de plek bij hun liefdesbankje aangekomen wordt het urnbootje uitgepakt en komt de as van Mario en Marijke samen. De familieleden leggen bloemen op de as. Ze worden liefdevol geschikt door Rina en er gaat een laatste hand door de as. Samen legden ze het urnbootje voorzichtig in het water en kijken hoe het wegdrijft om 15 minuten later onder water te verdwijnen. In dat kwartier staan de familieleden in alle rust naar het urnbootje te kijken en hebben het over het leven van Mario en Marijke. Zo krijgen ze samen hun laatste rustplaats, precies zoals Rina Mario heeft beloofd.

Intiem en stapsgewijs ‘loslaten’
Het urnbootje biedt mensen de kans om het afscheid zelf vorm te geven bij die plek op of aan het water met die mooie herinneringen. Het uitpakken van het urnbootje, de as erin strooien en misschien ook het aanraken van de as. De bloemen die op de as worden gelegd.

Na het uitspreken van afscheidswoorden wordt het urnbootje op het water gelegd en afgezet. Heel langzaam verdwijnt het urnbootje onder water. Het trage tempo geeft ruimte voor persoonlijke reflectie. Hierdoor neem je bewust afscheid en ontstaat er verbinding en een intiem samenzijn dat, ondanks het verdriet en gemis, troostrijk en bijzonder voelt.

De ontwikkeling van het urnbootje en een nieuw ritueel
Ik stond op een dag met mijn vrouw op het strooiveld en zag daar op verschillende plekken de uitgestrooide as liggen. De persoonlijke ervaring zette me aan het denken over mogelijk nieuwe rituelen voor asverstrooiing. Dat idee werd versterkt toen een vriend me vroeg ook te denken over asverstrooiing op water.
Natuurlijk had ik meteen associaties met verschillende culturen, maar één gedachte bleef hangen: hoe zouden we dat anno nu, hier in Nederland vormgeven?
Rituelen draaien om een voorwerp. Dat voorwerp zag ik meteen voor me: een strak vormgegeven bootje, een sloepje. Er begon een lange weg van ontwerpen en ontwikkelen voor het eerste urnbootje aan een familie kon worden overhandigd.

We zijn ondertussen een aantal jaar verder en het urnbootje vindt zijn weg naar steeds meer families. Ik krijg verhalen terug zoals die van Rina over hoe ze het urnbootje zich eigen hebben gemaakt en de as van geliefden hebben verstrooid. Meestal worden urnbootjes door nabestaanden besteld, maar soms ook door mensen die weten dat ze binnenkort komen te overlijden. Het zijn altijd mensen met liefde voor het water.

Het urnbootje is inmiddels in musea in binnen- en buitenland in de collectie opgenomen als voorbeeld van de ontwikkeling van nieuwe uitvaartrituelen. En dat is mooi, maar het moment waarop ik zéker wist dat het goed zat met het urnbootje was de dag waarop ik een bestelling binnen kreeg met een bekende naam. Het was een mevrouw die een aantal maanden daarvoor de as van haar moeder had verstrooid. Haar zus was plotseling overleden. Iedereen in de familie was het er over eens dat ze voor de asverstrooiing weer een urnbootje zouden gebruiken. Een familietraditie was geboren.